Steeds vaker wordt energie opgewekt met duurzame energiebronnen, zoals windturbines en zonnepanelen. Het hangt af van het weer of dat mogelijk is. De tijd waarop de meeste energie wordt opgewekt, is vaak niet de tijd waarop mensen, kantoren en bedrijven de meeste energie gebruiken. Daarom zijn systemen nodig om energie op te kunnen slaan. Die energieopslagsystemen kunnen zo groot zijn als een zeecontainer. Vanwege de overgang naar duurzame energie zullen de komende jaren steeds meer van die systemen geplaatst worden.
Er is nu geen landelijk beleid om energieopslagsystemen veilig te plaatsen. Uit onderzoek van het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) blijkt dat het gevaarlijk kan zijn om veel energie op één plek op te slaan. Bij een ongeval met een energieopslagsysteem met lithium-ion batterijen kan een brand, explosie of gifwolk ontstaan. Dat is al een paar keer gebeurd, in het buitenland en een enkele keer in Nederland. Vooral de explosie en gifwolk kunnen groot zijn, waardoor in de buurt van het ongeval slachtoffers kunnen vallen. De kans dat er slachtoffers zijn is klein, maar vraagt wel om voorzorgsmaatregelen.
Het RIVM raadt het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat aan om hiervoor beleid te maken waarbij rekening wordt gehouden met mogelijke ongevallen. Dit kan bijvoorbeeld door energieopslagsystemen niet dichtbij andere gebouwen te plaatsen.
Voor dit onderzoek zijn de effecten van een ongeval berekend om een eerste idee te krijgen tot hoever die gevolgen kunnen optreden. Het RIVM gaat een rekenvoorschrift maken om deze afstand precies te kunnen bepalen. Het RIVM heeft dit onderzoek in opdracht van IenW gedaan.
Kernwoorden: duurzame energie; opslag; energieopslagsystemen; ongevallen; slachtoffers; indicatieve effectafstanden; omgevingsveiligheidsrisico’s ; energietransitie
Metadata
- Opdrachtgever: Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat
- Auteur(s): Sylvia Versluis en Jochem Wijten (RIVM)
- Datum laatste actualisatie: maart 2024
Praktijkvoorbeeld
Met welk doel is het voorbeeld opgesteld?
Er is onderzocht of energieopslagsystemen relevant zijn voor omgevingsveiligheid, gezien de mogelijke effecten en effectafstanden bij een incident. Het rekenvoorbeeld is uitgevoerd om een eerste idee te krijgen van de afstand waarbinnen de gevolgen van een explosie of de aanwezigheid van giftige gassen gevaar opleveren.
Binnen welk stappenplan uit het Handboek Omgevingsveiligheid is het voorbeeld toepasbaar?
Proces bepalen van voldoende bescherming (artikel 5.15, Bkl (Besluit kwaliteit leefomgeving )) .
Waartegen biedt het voorbeeld bescherming?
Uit de inventarisatie van incidenten en de berekeningen kan geconcludeerd worden dat de explosie-effecten relevant kunnen zijn voor omgevingsveiligheid.
Idem kan op basis van deze uitkomsten geconcludeerd worden dat de gifwolkeffecten van een incident met een EOS (met een grote module-omvang) relevant kunnen zijn voor omgevingsveiligheid.
Wat is het beoogde effect van het toepassen van het voorbeeld?
Indien de (indicatieve, worst-case) effectafstanden gehanteerd worden zal dit bijdragen aan het beperken van de gevolgen van een scenario waarbij een explosie of gifwolk ontstaat. Tevens is op de website van het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) een vraag en antwoord opgenomen waarin is weergegeven hoe de inzichten uit het onderzoek kunnen worden toegepast bij ruimtelijke initiatieven voor de plaatsing van EOS en opslagen met batterijen.
Welk handelingsperspectief wordt er geboden aan de omgeving?
Ruimtelijk scheiden van risicobron en risico-ontvanger.
Wat is er bekend over de juridische borging van het voorbeeld?
Sluit voor vergunningverlening aan bij de PGS37 –1 en PGS 37-2 en de Omgevingsvergunning.
Beperkingen aan effectiviteit van bescherming:
De technologie is nieuw en sterk in ontwikkeling. Dat kan de onzekerheid over de toepasbaarheid van de bekeken scenario’s en effectafstanden beïnvloeden.
Type omgeving:
Industriële omgeving
woonwijken bij toepassing van buurtbatterijen.
Wat kan de gebruiker leren van het voorbeeld?
Energieopslagsystemen zijn relevant vanuit het perspectief van omgevingsveiligheid. (Indicatieve, worst-case) effectafstanden zijn een manier om de negatieve gevolgen van de beschouwde scenario’s te verminderen.