Bij nieuwe ontwikkelingen moet aangegeven worden binnen welke gebieden extra aandacht nodig is voor de bescherming van inwoners als gevolg van ongevallen met gevaarlijke stoffen, om maatschappelijke ontwrichting te voorkomen. De te behalen bescherming en de wijze waarop dat niveau wordt gerealiseerd, liggen niet in de regelgeving vast. Daarbij kan er verschil zijn in afwegingen bij andere type gebieden en activiteiten. Het is aan de bevoegde gezagen om hier zelf transparante en onderbouwde keuzes in te maken. Het is van belang dat de bevoegde gezagen kennis hebben van hoe verschillende soorten maatregelen ingezet kunnen worden om de beschermingsdoelen te bereiken. En daarnaast inzicht hebben in de toepasbaarheid van maatregelen in de lokale context. Vervolgens kan er invulling gegeven worden aan welke maatregelen op welke locaties in het plangebied het meest effectief zijn.
De vier vragen die door de klankbordgroep gesteld zijn en beantwoord moeten worden zijn:
1. Hoe beoordeel je de aanwezige bescherming?
2. Hoe weet je aan welke knoppen je kunt draaien?
3. Hoe maak je de impact van een maatregel zichtbaar?
4. Hoe beoordeel je de gelijkwaardigheid van maatregelen?
Aan de hand van een tweetal door de opdrachtgever aangegeven scenariotypen, te weten een fakkelbrand bij een hogedruk aardgastransportleiding en een BLEVE op het spoor, is getracht antwoorden te vinden bij de vier hoofdvragen en meer.
Kernwoorden: omgevingstafel, gebouwpaspoort, aandachtsgebieden
Metadata
- Opdrachtgever: Provincie Zuid-Holland en Ministerie van infrastructuur en waterstaat
- Auteur: Reinoud Scheres en Leonie Mentink (AVIV)
- Datum laatste actualisatie: 10 januari 2022
Praktijkvoorbeeld
Met welk doel is het voorbeeld opgesteld?
Inzicht geven in maatregelen die toegepast kunnen worden om bij een incident met gevaarlijke stoffen de omgeving voldoende te kunnen beschermen tegen branden en explosies. Het gaat daarbij zowel om inzicht in het brede palet van maatregelen dat mogelijk is in het gehele aandachtsgebied als ook om de meer specifieke bouwtechnische kennis die noodzakelijk is om een oordeel te geven over de (gelijkwaardigheid van) bouwtechnische maatregelen in het brand- en explosievoorschriftengebied.
Is er een verbinding met de stappenplannen uit het Handboek Omgevingsveiligheid van het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu)(Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu)?
Ja.
Binnen welk stappenplan is het voorbeeld toepasbaar?
Stappenplan bepalen brand- en explosieaandachtsgebieden.
Waartegen biedt het voorbeeld bescherming?
Brand en explosie.
Welk handelingsperspectief wordt er geboden aan de omgeving?
Aandachtsgebieden als start voor overleg over veiligheid en maatregelen.
Welk ontwerpprincipe is er gebruikt?
Inzet van omgevingstafel en gebouwpaspoort.
Wat is het beoogde effect van het toepassen van het voorbeeld?
Omgevingsveiligheid bij gebiedsontwikkeling zien als deel van het geheel.
In het voorbeeld wordt het zonemodel, de omgevingstafel en het vastleggen van bouwkundige brandwerende maatregelen in een gebouwpaspoort beschreven.
Welke randvoorwaarden en beperkingen zijn er als het gaat over de effectieve toepassing van een voorbeeld?
Het treffen van maatregelen (zowel in de omgeving als aan gebouwen) binnen de aandachtsgebieden en het beoordelen van voldoende bescherming is maatwerk. Volgens ons is het onmogelijk en onwenselijk om maatregelen te standaardiseren. Juist de originaliteit en creativiteit die een combinatie van specialisten te weeg kan brengen, leidt tot maatregelen die we nu nog niet kunnen bedenken. Wel kunnen doelvoorschriften worden opgenomen in omgevingsplannen. En met behulp van de Omgevingstafels kunnen maatregelen per ontwikkeling worden bepaald. In een gebouwpaspoort kunnen maatregelen aan en in een gebouw worden geborgd.
Wat kan de gebruiker leren van het voorbeeld?
In het rapport wordt beschreven hoe omgevingsveiligheid mee kan worden genomen in het planproces, hoe gebruik gemaakt kan worden van een omgevingstafel en dat maatregelen in veel gevallen maatwerk zijn. In het project ‘Maatregelen binnen aandachtsgebied hogedruk aardgastransportleidingen’ is onderzocht welke zones binnen het aandachtsgebied relevant zijn om regels op te stellen voor de ruimtelijke ordening en om eventueel maatregelen te treffen.
Op welke type werkzaamheden is het voorbeeld van toepassing?
Opstellen van een omgevingsplan.